In Goes op Zuid-Beveland werden we in de “Goederenloods” van harte welkom geheten door Rob. Onder het genot van een kopje koffie/thee met een echte Zeeuwse bolus.

Wij zijn daarna met de bus van de AMZ vertrokken naar het westen van Zeeuws-Vlaanderen, naar het grensplaatsje Eede. Om daar bij oud-medewerker van de ING Ronald Blomme zijn Wijngaard ’t Biezenhof te bezoeken. Ronald erfde van zijn vader een agrarisch landbouwbedrijf, wat helaas niet rendabel was. Hij heeft het over een andere boeg gegooid en in 2010 zijn de eerste wijnstokken geplaatst.

Daarna is Ronald zijn wijngaard verder gaan ontwikkelen. Momenteel staan de druivensoorten Solaris, Johannifer en Monarch hier op een aantal hectare zandgrond in het Zeeuwse klimaat te rijpen. De opbrengst is ongeveer 1500 wijnflessen per jaar. Omdat dit niet voldoende geld in het laatje brengt, worden er regelmatig feesten, bruiloften, partijen en groepsactiviteiten gerealiseerd. Hiervoor is zowel binnen als buiten voldoende ruimte aanwezig met o.a. lange tafels, tenten, wijnbar en een vuurschaal.

Na afloop van de rondleiding met een wijnproeverij met witte wijn, roséwijn en nog een glaasje rode wijn, wat goed in de smaak viel, zijn we weer naar de bus gegaan. Na dit bezoek zijn we wederom in de bus gestapt op weg naar Aardenburg waar we heerlijk hebben geluncht in restaurant “In den Wijngaard”.

Wederom voor een ritje in de bus naar Sas van Gent waar we werden verwacht voor een bezoek aan Industrieel Museum Zeeland, gevestigd in de monumentale suikerloods. Daar stonden reeds een aantal gidsen op ons te wachten en hebben we in groepjes een rondleiding gehad. De ontwikkeling van de (industriële) stoommachine, markeerde het begin van de industriële revolutie. Het is geen gewoon museum, het is kijken en doen, want hier werk je met je handen. Imposante machines, , innovatief technisch vernuft van toen en nu, maar ook aspecten zoals veiligheid, energie en logistiek komen opeen interactieve manier aan bod. Als industrie- en of techniekliefhebber kan je hier je hart ophalen. Het eerste voorwerp wat van gewapend beton is gemaakt in 1887 was een boot, een sloep, veel te zwaar eigenlijk. Er worden o.a. ook honden-hokken, rioolbuizen en woonboten, welke vandaag de dag nog steeds in Amsterdam liggen, van gemaakt. Er zijn ook bijzondere Zeeuwse producten te bewonderen. Zeeland is het hart van ontwikkelingen in de bio-energie. De Oranje-Tompouche, de Fruitella en de Mentos producten zijn ook van Zeeuwse bodem.

Na nog een drankje en hapje zijn we na een hele leuke, gezellige en leerzame dag weer huiswaarts gereden.

Donderdag 3 oktober2024 begon met een stralende zon en een strak blauwe lucht. Dit kwam ons goed van pas omdat we de komende uren naar diverse hallen buitenom zouden moeten lopen. Voor deze excursie bij Kramer Zuurkool in Zuid Scharwoude kwamen de deelnemers van heinde en ver.  Sneek, Druten en Oegstgeest waren wel de  meest van ver komende. Om half elf reden de eerste auto’s  het parkeerterrein al op. Om elf uur was iedereen aanwezig in de kantine en kon de koffie ingeschonken worden.  Twee grote schalen met diverse lekkere koeken gingen rond waarvan niet veel meer overbleef. Daarna stelden onze rondleiders zich voor. Harry en Gerrie zouden ons in twee groepen het zuurkool-fabricageproces laten zien. Voor het zover was kregen we een duidelijke videopresentatie te zien wat al veel uitleg in de fabriek zou schelen. Daarna werd het een gezellige verkleed-partij. Want vanwege de hygiëne kreeg iedereen een blauw haarnetje en een witte plastic overjas aangereikt. Op naar buiten, de zon in en tijd voor een speciaal fotomoment. Hoe leuk is dat met elkaar.

De 40 deelnemers werden in twee groepen verdeeld en zo gingen we  om half twaalf op zuurkoolexcursie. Heel veel vragen werden er gesteld door zeer geïnteresseerde VO-INGers. Alles werd vakkundig uitgelegd en foto’s werden veelvuldig gemaakt. Van plantje tot kool op het land, daarna de oogst en transport naar de fabriek. Daar begint het echte werk kan je wel zeggen. In rap tempo, binnen 5 minuten is een grote witte kool gesneden tot sliertjes die zuurkool gaan worden. De gesneden kool wordt op de transportband gezouten waarna het in grote kiepbakken komt. Daarna gaat het naar grote betonnen putten waar het drie weken in blijft liggen. In deze periode fermenteert de kool en wordt veel vocht afgevoerd. Hier begint het inmaakproces.  De melkzuurbacteriën zetten de suikers in de kool om in melkzuur waardoor (de naam zegt het al) de zuurkool zuur wordt.

Na deze periode wordt de zuurkool met een grijpmachine uit de putten gehaald, in grote zwarte kuipen gedaan en afgesloten met een deksel. Dit alles wordt opgeslagen. in een grote hal waar het blijft staan tot de zuurkool  verder verwerkt en verpakt wordt. Naast het zuurkoolproces  wordt ook de bio zuurkool, kruiden zuurkool en diverse smaken en rode kool met appeltjes geproduceerd. Ook Kimchi en atjar , gesneden Chinese kool met wortelsliertjes en kruiden wordt in diverse smaken door de firma Kramer gemaakt. Bijna alle grote supermarktketens verkopen zuurkool van Kramer. Ook al staat dat niet op de verpakking. Iedere supermarkt laat zijn eigen private label en adres op de verpakking zetten. Slechts 10 procent van de producten gaat over de grens. Blikken  zuurkool gaan naar België. Maar ook op Aruba, Curacao en in Japan kunt u zakjes Kramer Zuurkool  kopen.

Na de rondleiding kwamen beide groepen weer bij elkaar in de kantine. De conclusie van beide groepen was toch wel dat je er geen idee van hebt, hoeveel werk en vooral zwaar handwerk er aan te pas komt voor de  ronde witte kool zuurkool is. Grote bewondering was er alom voor dit bedrijf waar veel handwerk is tot de inpaklijn toe. Harry en Gerrie werden bedankt  voor al hun uitleg en de firma Kramer Zuurkool voor hun gastvrijheid en de zuurkoolattentie.

Daarna zochten we de auto’s op en reden naar Restaurant De Burg, 2,5 km verderop naar de Voorburggracht. Hier werd door de heer Horseling uitleg gegeven over de koepelzaal waar we zaten.

We genoten van groentesoep, stamppot zuurkool, schaaltjes uitgebakken spekjes, rookworst en varkensgebraad. Als toetje een bolletje ijs, een stoofpeertje, slagroom en een stukje appeltaart. Het was geweldig. Ook hier was de Westfriese gastvrijheid weer zoals we het hier kennen. Complimenten waren er dan door iedereen volop die we dan ook graag hebben doorgegeven aan het team.

Een zeer geslaagde, helaas éénmalige excursie.                

Heel veel recepten met zuurkool staan op www.zuurkoolrecepten.nl  (eind oktober 2024 on-line)

De videopresentatie over het maken van zuurkool is hier te vinden.

Met een groet van André en Greet.

Foto's Greet Hoffman-Weijtze

Foto's Frans Proper

De Historische Scheepswerf Wolthuis kent een lange geschiedenis en is één van de oudste scheepswerven in de provincie Groningen. Het is ook één van de weinige werven die nog bestaan en is zelfs de enige waar te zien en te ervaren is hoe schepen vroeger werden gebouwd.  Op het adres Noorderstraat is al meer dan 300 jaar de scheepswerf gevestigd. Nadat het Winschoterdiep in 1980 definitief gedempt was, verloor deze werf haar bestaansmogelijkheid. In 1983 werd de werf officieel gesloten, om vrij snel daarna als museum verder te gaan. Zodoende liep de groep leden rond op een historische plek in o.a. de monumentale werkplaats met de waardevolle collectie gereedschappen en machines. Op de foto’s kunt u zien dat aan de ene kant de werf in gebruik is voor restauratie, reparaties en onderhoud aan (historische) schepen. En aan de andere kant de authentieke locatie met exposities en de originele oude machines en gereedschappen.

De ochtend begon na de koffie met de sheets van organisator Jaap Boersema. Al heel vroeg zat Jaap al op schepen van zijn familie. Dat wij hier op bezoek waren, kwam doordat in 1910 het schip van zijn grootvader hier van stapel liep. Na 28 jaar leraar geweest te zijn, haalde hij zijn groot vaarbewijs en werkte nog 25 jaar als parttime sluismeester en rondvaartschipper. Door zijn huwelijk met Paula Valent (helaas veel te vroeg overleden) is zijn verbintenis met de ING te verklaren.

Hierna volgde een indrukwekkende presentatie afgewisseld met een film over de Scheepswerf Wolthuis. Vrijwilliger Geert werd regelmatig door Jan, de andere vrijwilliger aangevuld met sappige verhalen over hoe het er vroeger aan toeging. Niet alleen de mannen werkten hard op de werf, maar ook hun kinderen en de vrouw verrichtten heel zwaar werk.

Daarna gaf Aldert Hesseling voor de lunch zijn indrukwekkende presentatie. Ooit begonnen als zeeman, maar voor de liefde en zijn gezin koos hij een leven aan de vaste wal als bankmanager hypotheken. Maanden van afwezigheid waren daarmee verleden tijd.

De wens van Aldert om ooit nog eens rond de wereld te zeilen werd werkelijkheid na zijn vervroegd pensioen. In 2013 startte zijn 2,5 jaar durende zeilreis om alleen rond de wereld te zeilen, het bracht hem via Brazilië, Kaap Hoorn, de eilanden in de Stille Zuidzee, Australië, Japan, Alaska, de Noordwest passage via Groenland en IJsland terug naar Groningen. Zijn vrouw Anne kwam hem tijdens de zeilreis af en toe opzoeken. Het was eens maar nooit weer. Aldert verkocht zijn zeilschip en wilde een klein bootje aanschaffen waarmee hij de pleziervaart opging. Maar dit liep totaal anders.

Tijdens zijn afwezigheid was er allemaal hoogbouw rond zijn woning gerealiseerd en ontstond het idee, met goedkeuring van Anne, om een schip te bouwen als woning, het resultaat is de BOREAS van 38,5 meter lang. De bouw begon in 2019 en in oktober 2021 ging de BOREAS al te water. In de winter van 2022 is er verder aan het interieur geklust in de Oosterhaven van Groningen.

Na de lunch splitste de groep zich in twee delen. Een groep ging met Aldert zijn  BOREAS bezichtigen. Wat voor een ieder een totale verrassing was, zo groot, zo mooi, zoveel licht en zo compleet als woning. En ook een mooie akoestiek dat was de wens van Anne die dwarsfluit speelt. Onder op het voordek zijn twee kamers ingericht als B&B die ze in de wintermaanden aanbieden.

De andere groep ging het museum in. Onder leiding van de goedgebekte vrijwilligers met veel humor lieten ze zien hoe de spanten op de vloer werden getekend, de gaten werden gemaakt met een slinger bediend door de jongste bediende, hoe de schaar werkte voor het knippen van de stalen platen en zagen wij de smid de klinknagels gloeiend heet maken. Dit werd geshowd door vrijwilligers die de apparaten mogen bedienen.

In het begin schreef ik dat ze ook restauraties uitvoeren. Men maakt op dit moment een nagenoeg originele houten klokkenstoel i.o.v. een gemeente die alleen de klok had. Op deze manier komt inkomsten binnen op de werf en blijven de vrijwilligers zich 100% inzetten met het oude vakmanschap.

De interessante dag sloot in het bezoekerscentrum af met een kopje koffie of thee.

Na de afgelasting op 3 juli kon op 14 augustus de fietstocht naar Orvelte onder zeer goede weersomstandigheden doorgaan.Vanaf 10.00 uur werden de deelnemers ontvangen in “Het Wapen van Aelden” met een kop koffie en een huisgemaakte lekkernij.
Om 11.30 uur vertrok iedereen individueel of in kleine groepjes via een vooraf uitgestippelde route naar Orvelte.
Daar werd in de “Drentsche Heerlijkheid” een voortreffelijk lunchbuffet geserveerd met soep en vooraf klaargemaakte verse broodjes.
Na de lunch stonden gidsen voor ons klaar om ons in drie groepen een rondleiding te geven in het monumentendorp Orvelte.
Orvelte is inklusief alle gebouwen binnen de kern eigendom van het Drentse Landschap en verhuurt diverse boerderijen aan restaurants en recreatieve ondernemingen.
Om 15.00 uur stapte eenieder weer op de fiets voor de terugtocht via een andere route naar Aalden.
Daar hebben we op het terras onder het genot van een drankje en een bitterbal
nog gezellig na zitten praten over de dag.
Iedereen was het erover eens dat het een zeer geslaagde dag was en dat het een mooie route was in het Drentse landschap.
Tevens dat het ondanks de weersvoorspellingen zeer goed fietsweer was.