Het was een prachtige culinaire en muzikale middag.

Rechtstreeks uit de garage omhoog, of over de brug vanaf tram 26 kwamen we aan in dit iconische gebouw. Een gezellige drukte overal heette ons welkom, want de Cello Biënnale wordt druk bezocht door zowel bouwers als spelers en componisten uit de hele wereld.

We begonnen met een goed verzorgd en lekker 2-gangen menu in restaurant Dudok aan ’t IJ met groots uitzicht over het water. Maakten o.a. kennis met een aantal ‘vergeten groenten’ en heel mooi gebakken Harder; en voor de vegetariërs pompoen-ravioli. Daarna kon eenieder wat rondkijken.

Voor het volgende onderdeel van het programma verzamelden we op Foyerdek 3 waar ons meer werd verteld over deze speciale week en de cello. Dan naar de Bouwersmarkt op Foyerdek 1. Enthousiaste bouwers lieten ons zien hoe een cello wordt gebouwd en wat de kenmerkende eigenschappen zijn. Kortom: hoe je zorgt dat er een mooie klank uitkomt.

Toen was het al bijna tijd om onze plaatsen op te zoeken voor de Grote Sollima Show. De Italiaanse cellist Giovanni Sollima bracht verschillende cellisten en composities samen in dit concert.

Ze speelden in wisselende samenstellingen. Er was veel eigen werk van Sollima, maar ook van Purcell en Mendelssohn. Zelfs een stuk dat hij in zijn eigen stijl door ChatGPT liet schrijven; gelukkig nog niet heel goed, maar angstig dat dat kan.

Ik had voor dit concert gekozen vanwege de diversiteit, maar vooral ook omdat Het Cello Octet hierin optrad. Zij kunnen iets spelen dat zoveel aspecten van de cello toepast, dat het lijkt alsof je naar een voltallig orkest zit te luisteren.

En toen was het alweer donker en koos ieder weer het eigen pad naar borrelen, eten of gewoon naar huis.

Een fijne middag.

Colette Zonsveld

Ja dan ontvang je een mail met Yerseke en mosselen. Laten wij nou beiden mosselen heerlijk vinden. Dus dan is het niet moeilijk om voor deze excursie in te schrijven. Bergen op Zoom, het verzamelpunt is vanuit Zaanstad dan nog wel een dingetje, vroeg vertrekken met de te verwachten files. Dus met een hotel in de buurt (Breda) voor een paar dagen is deze hobbel ook genomen.

Zo vertrokken wij dus op dinsdag 17 september jl. uit Breda richting Bergen op Zoom. Uiteraard goed geschoeid. Immers een beetje stevig staan op de boot, maar ook voor de excursie door het havengebied. Daar stond de koffie klaar en vertrokken wij met de bus naar Yerseke. Ook daar werden wij ontvangen met koffie, maar nu met overheerlijke wereldberoemde bolussen. Van oorsprong Portugees, wist u dat. Na een welkom en een film waren wij klaar voor de excursie. In drie groepen kregen wij alle informatie over de mosselen, de oesters en ook de kreeft. Mosselen en oesters met de R in de maand. Historisch was dit gebaseerd op de koeling. Er is wel een verschil tussen mosselen en mosselen, de reguliere, kweektijd 3 jaar en de hangcultuur 1 ½ jaar. Deze laatste zijn de schelpen lichter van kleur en worden geoogst mei juli. Zijn ook groter maar minder stevig. Zo is er ook verschil tussen diverse oesters. De platte Zeeuwse oester en de langwerpige oester. Deze laatste wordt hier nu gekweekt nadat er in de jaren 50 met de watersnoodramp veel verloren was gegaan en verder ziekten en een zeer strenge winter met veel ijs. Japan bracht uitkomst. Dus werd destijds het oesterzaad naar Nederland gehaald om hier verder te kweken. Alleen daarmee kwam ook de oesterboorder, een roofslak die gaatjes boort in jonge oesters en weg oogst.

Deze leeft op de bodem van de zee en zwemt niet. Dus de oesters worden met deze wetenschap boven de bodem gekweekt. Om de periode april juni, vruchtbare periode van de oester, te overbruggen  worden de benodigde consumptieoesters voor die periode seksloos gemaakt oftewel gender neutraal. Of iedereen dat wel wil weten is een ander hoofdstuk.

De kreeft leeft wel in de Noordzee, maar hoort hier niet, het is een Canadees. Graag vertoeft hij tussen de rotsen. Maar geen malheur, zij hebben zich aangepast en maken ruimte in het zand. De scharen zijn bijzonder, 2 verschillende voorpoten, nooit geweten. Een om het bier te openen en de ander voor de frisdrank. Gekheid natuurlijk. Eén om een prooi te grijpen en de ander om te kraken. Deze voor-kraak-poot moet eerst helemaal sluiten voordat deze schaar weer open kan. Dus let op je vingers. Vandaar de elastieken om de scharen. Terug naar het restaurant voor de maaltijd. Veelal mosselen op het menu met patat en heerlijke sausjes. Glaasje wijn erbij, wie doet je wat. Tijdens de maaltijd ook nog een verhaal over de visserij Verleden, Heden en Toekomst door een oud visser en gepensioneerd docent uit Katwijk. Na afloop, op naar de kade waar de boot klaar lag. Een heerlijke tocht op de Oosterschelde met zon en iets wind, maar geen zee zieken hoor.

Onder het genot van een consumptie werd het wel en wee op het water verteld m.b.t. de mosselen en de oesters. Met een mini visnet werd even gevist naar het voorbeeld van de twee meter brede netten. Wat vingen wij zoal. Zee-spinnen (nog nooit van gehoord), garnalen, zeewier en planten. Helaas geen oester, kreeft, zeester noch mossel. Het ook gevangen groene zeewierblad leek wel glas zo mooi. Het advies is dit te drogen in de buitenlucht en dan te verkruimelen. Prima smaakmaker. Ook een plant kregen wij te proeven. Aubergine kleurig, een soort  zeekraal. Heerlijk sappig en niet zo zout. Ook prima om door de salade te doen. Verder op de boot nog uitleg over de veiling en de percelen in het water waar de mosselen, gekocht op de veiling, worden opgeslagen alvorens deze te verpakken voor de consumptie. Een perceel is afgebakend met takken die boven het water uitsteken.
Al met al veel gehoord en gezien, maar bovenal prima verzorgd en dat het weer ook nog eens  voortreffelijk was maakte deze excursie bijzonder en geslaagd.

Ria Smits en Hans Jaspers

In Goes op Zuid-Beveland werden we in de “Goederenloods” van harte welkom geheten door Rob. Onder het genot van een kopje koffie/thee met een echte Zeeuwse bolus.

Wij zijn daarna met de bus van de AMZ vertrokken naar het westen van Zeeuws-Vlaanderen, naar het grensplaatsje Eede. Om daar bij oud-medewerker van de ING Ronald Blomme zijn Wijngaard ’t Biezenhof te bezoeken. Ronald erfde van zijn vader een agrarisch landbouwbedrijf, wat helaas niet rendabel was. Hij heeft het over een andere boeg gegooid en in 2010 zijn de eerste wijnstokken geplaatst.

Daarna is Ronald zijn wijngaard verder gaan ontwikkelen. Momenteel staan de druivensoorten Solaris, Johannifer en Monarch hier op een aantal hectare zandgrond in het Zeeuwse klimaat te rijpen. De opbrengst is ongeveer 1500 wijnflessen per jaar. Omdat dit niet voldoende geld in het laatje brengt, worden er regelmatig feesten, bruiloften, partijen en groepsactiviteiten gerealiseerd. Hiervoor is zowel binnen als buiten voldoende ruimte aanwezig met o.a. lange tafels, tenten, wijnbar en een vuurschaal.

Na afloop van de rondleiding met een wijnproeverij met witte wijn, roséwijn en nog een glaasje rode wijn, wat goed in de smaak viel, zijn we weer naar de bus gegaan. Na dit bezoek zijn we wederom in de bus gestapt op weg naar Aardenburg waar we heerlijk hebben geluncht in restaurant “In den Wijngaard”.

Wederom voor een ritje in de bus naar Sas van Gent waar we werden verwacht voor een bezoek aan Industrieel Museum Zeeland, gevestigd in de monumentale suikerloods. Daar stonden reeds een aantal gidsen op ons te wachten en hebben we in groepjes een rondleiding gehad. De ontwikkeling van de (industriële) stoommachine, markeerde het begin van de industriële revolutie. Het is geen gewoon museum, het is kijken en doen, want hier werk je met je handen. Imposante machines, , innovatief technisch vernuft van toen en nu, maar ook aspecten zoals veiligheid, energie en logistiek komen opeen interactieve manier aan bod. Als industrie- en of techniekliefhebber kan je hier je hart ophalen. Het eerste voorwerp wat van gewapend beton is gemaakt in 1887 was een boot, een sloep, veel te zwaar eigenlijk. Er worden o.a. ook honden-hokken, rioolbuizen en woonboten, welke vandaag de dag nog steeds in Amsterdam liggen, van gemaakt. Er zijn ook bijzondere Zeeuwse producten te bewonderen. Zeeland is het hart van ontwikkelingen in de bio-energie. De Oranje-Tompouche, de Fruitella en de Mentos producten zijn ook van Zeeuwse bodem.

Na nog een drankje en hapje zijn we na een hele leuke, gezellige en leerzame dag weer huiswaarts gereden.

Donderdag 3 oktober2024 begon met een stralende zon en een strak blauwe lucht. Dit kwam ons goed van pas omdat we de komende uren naar diverse hallen buitenom zouden moeten lopen. Voor deze excursie bij Kramer Zuurkool in Zuid Scharwoude kwamen de deelnemers van heinde en ver.  Sneek, Druten en Oegstgeest waren wel de  meest van ver komende. Om half elf reden de eerste auto’s  het parkeerterrein al op. Om elf uur was iedereen aanwezig in de kantine en kon de koffie ingeschonken worden.  Twee grote schalen met diverse lekkere koeken gingen rond waarvan niet veel meer overbleef. Daarna stelden onze rondleiders zich voor. Harry en Gerrie zouden ons in twee groepen het zuurkool-fabricageproces laten zien. Voor het zover was kregen we een duidelijke videopresentatie te zien wat al veel uitleg in de fabriek zou schelen. Daarna werd het een gezellige verkleed-partij. Want vanwege de hygiëne kreeg iedereen een blauw haarnetje en een witte plastic overjas aangereikt. Op naar buiten, de zon in en tijd voor een speciaal fotomoment. Hoe leuk is dat met elkaar.

De 40 deelnemers werden in twee groepen verdeeld en zo gingen we  om half twaalf op zuurkoolexcursie. Heel veel vragen werden er gesteld door zeer geïnteresseerde VO-INGers. Alles werd vakkundig uitgelegd en foto’s werden veelvuldig gemaakt. Van plantje tot kool op het land, daarna de oogst en transport naar de fabriek. Daar begint het echte werk kan je wel zeggen. In rap tempo, binnen 5 minuten is een grote witte kool gesneden tot sliertjes die zuurkool gaan worden. De gesneden kool wordt op de transportband gezouten waarna het in grote kiepbakken komt. Daarna gaat het naar grote betonnen putten waar het drie weken in blijft liggen. In deze periode fermenteert de kool en wordt veel vocht afgevoerd. Hier begint het inmaakproces.  De melkzuurbacteriën zetten de suikers in de kool om in melkzuur waardoor (de naam zegt het al) de zuurkool zuur wordt.

Na deze periode wordt de zuurkool met een grijpmachine uit de putten gehaald, in grote zwarte kuipen gedaan en afgesloten met een deksel. Dit alles wordt opgeslagen. in een grote hal waar het blijft staan tot de zuurkool  verder verwerkt en verpakt wordt. Naast het zuurkoolproces  wordt ook de bio zuurkool, kruiden zuurkool en diverse smaken en rode kool met appeltjes geproduceerd. Ook Kimchi en atjar , gesneden Chinese kool met wortelsliertjes en kruiden wordt in diverse smaken door de firma Kramer gemaakt. Bijna alle grote supermarktketens verkopen zuurkool van Kramer. Ook al staat dat niet op de verpakking. Iedere supermarkt laat zijn eigen private label en adres op de verpakking zetten. Slechts 10 procent van de producten gaat over de grens. Blikken  zuurkool gaan naar België. Maar ook op Aruba, Curacao en in Japan kunt u zakjes Kramer Zuurkool  kopen.

Na de rondleiding kwamen beide groepen weer bij elkaar in de kantine. De conclusie van beide groepen was toch wel dat je er geen idee van hebt, hoeveel werk en vooral zwaar handwerk er aan te pas komt voor de  ronde witte kool zuurkool is. Grote bewondering was er alom voor dit bedrijf waar veel handwerk is tot de inpaklijn toe. Harry en Gerrie werden bedankt  voor al hun uitleg en de firma Kramer Zuurkool voor hun gastvrijheid en de zuurkoolattentie.

Daarna zochten we de auto’s op en reden naar Restaurant De Burg, 2,5 km verderop naar de Voorburggracht. Hier werd door de heer Horseling uitleg gegeven over de koepelzaal waar we zaten.

We genoten van groentesoep, stamppot zuurkool, schaaltjes uitgebakken spekjes, rookworst en varkensgebraad. Als toetje een bolletje ijs, een stoofpeertje, slagroom en een stukje appeltaart. Het was geweldig. Ook hier was de Westfriese gastvrijheid weer zoals we het hier kennen. Complimenten waren er dan door iedereen volop die we dan ook graag hebben doorgegeven aan het team.

Een zeer geslaagde, helaas éénmalige excursie.                

Heel veel recepten met zuurkool staan op www.zuurkoolrecepten.nl  (eind oktober 2024 on-line)

De videopresentatie over het maken van zuurkool is hier te vinden.

Met een groet van André en Greet.

Foto's Greet Hoffman-Weijtze

Foto's Frans Proper