Inloggen








Woensdag 29 mei 2024 organiseerde Midden Nederland een uitje in Haarlem.
Gelukkig viel het weer erg mee, na alle regenachtige dagen in mei. De ontvangst was in het Grand café Brinkmann wat ooit in 1881 gestart is. Daarvoor woonde taalkundige Willem Bilderdijk in dit pand. Zijn beeltenis is in het cafe te zien. Na de koffie met appeltaart splitsten de groep van 50 leden zich in vieren voor een wandeling met een gildegids door Haarlem. Elke groep startte op de Grote Markt waar de gids uitleg gaf over het ontstaan van de hoofdstad van Noord Holland, de Grote St. Bavokerk met haar scheve toren, het Frans Hals museum, de vleeshal, de vishal en het stadhuis waar ooit de brutale beul van Haarlem de onthoofdingen voor zijn rekening nam. Hij was er een kei in, het bestuur van Amsterdam deed een beroep op hem.
Op de Grote Markt staat een groot standbeeld van Laurens Janszoon Coster; de uitvinder van de boekdrukkunst volgens de geschiedenis van Nederland. Een kleiner beeld van de Haarlemse schrijver Harry Mulisch staat ook op dit plein voor de Hoofdwacht. Het beeld met een nogal hautaine uitdrukking, omdat hij deze houding ook aannam. Een standbeeld van de andere bekende Haarlemse schrijver Godfried Bomans staat verderop in de Wijngaardtuin. “Een rustige plek in het mooie groen, beter dan de Grote Markt” volgens zijn broer.De uitdrukking “gillen als een viswijf” komt voort uit de vishandel in de vismarkt. De visvrouwen kwamen lopend uit Zandvoort en hoopten met lege emmers aan het eind van de dag Haarlem te verlaten. Ze gilden hun longen uit hun lijf om dit streven te bereiken.
De St. Janskerk oorspronkelijk een katholieke kerk veranderde later in een protestante kerk. In 1930 wilde ze de kerk slopen voor bejaardenwoningen. Het werd meteen door de stad aangekocht als een archief. Naast het archief vindt je nu ook een bibliotheek en o.a. een tentoonstelling van de failliete firma Johan Enschede, de firma die ook de waardepapieren voor de ING drukten. Even later passeerden wij tijdens de wandeling het gebouw van Enschede in Haarlem, de naam staat in spiegelschrift in de gevel verwerkt. In het archief/bibliotheek zijn skeletten te zien in een ruimte onder de oude kerkvloer van de graven die geruimd zijn. Aan de buitenkant van de kerk hangt het wapen van Haarlem met de tekst “vicit vim virtus” oftewel “de deugd heeft het kwaad overwonnen”.
Hofjes voor oude vrouwen vindt je nog volop in Haarlem. Maar diverse hofjes kun je niet meer bezoeken, omdat dit veel overlast veroorzaakte voor de bewoners. Ook voor mannen was een oude mannenhuis, nog steeds in het Frans Hals museum te bewonderen.Het oudste hofje van Bakernes uit 1395 bezocht de groep in stilte wat middels een bord bij de ingang gevraagd wordt. Hieraan grenzend ligt ook een hedendaags hofje, gebouwd door een woningcorporatie.
Haarlem is één van de grootste brouwerssteden van Nederland geweest. Het bier werd in Jopen, dit zijn biervaten van 112 liter, over rivier het Spaarne vervoerd. Tijdens het 750 jarig bestaan van Haarlem gaan bewoners in de archieven op zoek naar een bierrecept. Met Hoppenbier uit 1501 luidden ze op 11 november 1994 het feestjaar is. Brouwerij Jopen is geboren en nog steeds met allerlei smaken zeer in trek in heel Nederland. In de gevel van oud-bierbouwerij de Valk zit boven de deur een gat waar de slang uit het vat op de gracht dooreen werd geleid.
De wandeling ging langs veel meer bezienswaardigheden dan u dit verslag leest! Bijna aan het einde van de rondleiding staat op de Oude Groenmarkt een marmeren monument met de letters A en Z opgericht voor Lennaert Nijgh. De begin- en eindletter van het alfabet symboliseren het materiaal dat door schrijvers gebruikt wordt. Lennaert Nijgh maakte vooral naam als tekstdichter voor de zanger Boudewijn de Groot. De rondleiding eindigde waar de groep begonnen was op de Grote Markt. Bij Brinkmann lunchte de groep met de gidsen en kwam men even op adem voor de middagsessie.
Na de lunch liep iedereen naar het Spaarne over de Melkbrug waar de twee waterkoetsen voor ons klaarlagen.
Wij zaten ruim 1,5 uur op de boot over het Spaarne. Een kleine greep waarlangs de Waterkoetsen voerden: de Adriaan Molen. Een van de markantste bouwwerken van Haarlem. De molen ligt op een verdedigingstoren, hierdoor steken de wieken hoog boven het Spaarne uit en vangen ze bij elk zuchtje wind veel wind. In 1932 verwoest een brand de molen. Eindelijk na zeventig jaar in 2002 heeft Haarlem zijn Adriaan molen terug. Zo zagen wij ook het Waaggebouw aan de Damstraat door stadsarchitect Lieve de Key in renaissancestijl gebouwd. Het Droste gebouw uit 1890, nu een appartementengebouw, dankt zijn naam aan de banket – en koekbakker Gerardus Johannes Droste. De chocoladefabriek lag bewust aan het Spaarne, zodat de grondstoffen vanuit de schepen direct op het fabrieksterrein konden worden gelost. Het Teylersmuseum een museum voor wetenschap en kunst uit de 18e eeuw. Het museum heeft de oudste museumzaal waarvan het interieur nagenoeg in originele staat behouden is. Na deze uiterst aangename rondvaart liep de groep terug voor de afsluiting bij Brinkmann. Zo kwam er een einde aan de gezellige en informatieve dag in Haarlem voor onze VO-ING leden.
Fotografie: de heer van Unen.